Cəfəngiyyat danışmaq İslam əxlaqında qeyd olunan dilin zərərlərindən biridir. Boş-boş danışmaqdan məqsəd maddi və mənəvi, əqli və dini cəhətdən nə dünyada, nə də axirətdə icazəli və qanuni faydası olmayan bir söz deməkdir. Boş yerə danışmaq həm də söz şəhvəti kimi yozulur. İslam əxlaqında onun həyatın məhv olması, cəmiyyətdə alçaldılmaq, bu əməldən yaranan anlaşılmazlıqlar üzündən başqalarından üzr istəməyə məcbur olmaq, yalan, qeybət, böhtan və sair başqa dil günahlarına zəmin yaratmaq, Allahın rəhmətindən qaçmaq, faydalı işlərlə məşğul olmaq üçün vaxt itirmək, yoldan çıxmaq, ağılı məhv etmək, qəlbin daşlaşması və dinləyicinin yorğunluğu kimi xoşagəlməz nəticələr doğurur. Cəfəngiyatın geniş spektri var. Bu, faydasız bir mövzu haqqında danışmaqdan, lazımsız və təkrarlanan sözlər söyləməkdən tutmuş, lazımsız suallar vermək və ya savadsız insanlar üçün çətin sübutlar və ya nəzəriyyələr təqdim etmək kimi yersiz sözlər təqdim etməkdən ibarətdir. İntellektual nöqteyi-nəzərdən boş-boş danışmaq ona görə haramdır ki, onun əsas kapitalı sayılan insan həyatı bu yolla hədər gedir. Hədislər də bu rasional hökmü təsdiq etmişdir. Allah Rəsulu (s) uzun bir hədisdə buyurur: "Mən cəhənnəmin yeddi qapısını gördüm və hər qapıda üç cümlə yazılmışdır". Beşinci qapıda yazmışdır: "Faydasız şeyi çox danışma, yoxsa Allahın rəhmətindən uzaq düşərsən". Əxlaq alimləri insanın cəfəng sözlərə meyl etməsinin bir çox səbəblərini irəli sürmüşlər. Yersiz maraq, başqaları ilə vaxt keçirmək, başqalarının diqqətini özünə cəlb etmək, hətta başqaları ilə böyük maraq və yaxınlıq insanları faydasız söhbətlərə sürükləyən ən mühüm amillərdən sayıla bilər. Bəli, bəzən başqa bir insana olan güclü maraq onunla danışmaq üçün böyük bir həvəs yaradır və bu, insanı boş yerə danışmağa vadar edə bilər. İnsanın bu hərəkəti etməsinə mane ola biləcək ən mühüm həll yollarından biri də insan həyatının dəyərini düşünməkdir. Bu zərərvericilərdən əziyyət çəkən insan bilməlidir ki, bu faydasız sözləri söyləmək yolunda sərf etdiyi əziz ömrü geri qayıtmayacaq və buna görə də həyatında istifadə edə biləcəyi bir çox imkanları itirəcək.
iqna.ir